Nam Định nằm ở phía nam đồng bằng Sông Hồng, nơi đồng chiêm trũng và là hạ nguồn của nhiều con sông. Chính vì vậy, thiên nhiên đã ưu đãi cho nơi đây những sản vật địa phương hảo hạng, khác với các vùng khác. Trong đó có món xôi cá rô đồng.
Những hạt nếp thơm, dẻo, quyện với hành phi, vị ngọt bùi của cá rô, vị ngậy của mỡ đã tạo nên hương vị không thể nào lẫn vào đâu được. Vào mùa mưa, lúc cá rô béo nhất, bụng nhiều trứng nhất, là lúc mà cá rô ngon nhất. Cá rô có sẵn ngoài ruộng, các mương máng, kênh, sông…
Làm món xôi cá rô không quá cầu kỳ, chỉ mất công và mất thời gian để tỉ mỉ với từng công đoạn đồ xôi, làm cá. Gạo nấu xôi thường phải là thứ gạo nếp cái hoa vàng ngon nức tiếng ở Nam Định. Người ta phải ngâm gạo nếp khoảng 3 tiếng trước khi đồ. Để xôi được dẻo, ngon và quyện mùi, người nấu phải đun hai lửa nhỏ và đều. Khi xôi chín, hạt xôi tròn mẩy lan toả mùi thơm ngậy, lúc này bí quyết để tăng độ bóng đẹp cho xôi là tưới một ít mỡ lên bề mặt và trộn đều.
Chế biến món ăn này mất thời gian nhất ở công đoạn làm cá. Kinh nghiệm của người dân địa phương là thường lấy dao đập vào đầu hoặc ném mạnh xuống đất để làm chết cá sau đó mới đánh vảy. Vảy cá rô đồng rất cứng, ráp nên khi làm phải chú ý đánh vảy rất kỹ. Con cá sau khi đánh vảy, làm sạch ruột được thả vào nước muối cho sạch nhớt, rồi cho vào nồi luộc chín tới.
 |
|
Thưởng thức xôi cá rô ngay lúc nóng mới cảm nhận hết vị ngọt, dai thơm của thịt cá. Ảnh: Hoàng Gia |
Cá chín vớt ra để nguội, gỡ lấy thịt cùng với trứng cá vàng ươm, rút hết xương sao cho thịt cá vẫn còn nguyên miếng không bị vỡ, nát. Sau đó, đem cá ướp với nước mắm, nước gừng, thêm chút hạt tiêu cho thơm. Đợi thịt cá ngấm gia vị rồi cho cá vào chảo mỡ nóng già để chiên vàng. Sau đó, vớt cá ra đổ đều lên mặt xôi, đảo đều cho cá và xôi quyện vào nhau.
Xôi cá rô dẻo, thơm mùi hành phi và có vị béo ngọt đậm đà của thịt cá rô đồng. Mùa đông rét mướt được thưởng thức bát xôi cá rô đồng vừa lành dạ, vừa no lâu lại bổ dưỡng thì không gì bằng. Góp phần tạo nên những đặc sản miền bắc, phong phú và đa dạng